Қасында қазып жатыр: бөгде құрылыс сенің үйіңді қалай бұзады (және не істеу керек)

Басында сен тек экскаваторды қоршаудың ар жағынан байқайсың. Кейін — табан астындағы дірілді, қабырғадағы жарықты, дұрыс жабылмайтын есікті сезесің. Ал бірнеше аптадан кейін — ұйқысыз түндер, үрей және Google-де үнемі іздеу: «құрылыс кесірінен үй жарылып жатыр — не істеу керек?»

Егер бұл жағдай саған таныс болса — сен жалғыз емессің. Қалалардың шетінде және жеке тұрғын үй секторында көршілердің құрылыс және жер қазу жұмыстары мыңдаған үй иелерінің басына түскен шындыққа айналды. Бұл жай ғана шу мен шаң емес. Бұл — үйіңнің, іргетастың, қабырғалардың және жер асты коммуникациялардың жағдайына қауіп төндіретін нақты қатер.

Дыбысы қатты, лас әрі... қауіпті ме?

Жыл сайын мыңдаған жер телімдері құрылыс алаңына айналады. Біреу — үйдің іргетасын қазып жатыр, біреу — бассейн орнатып жатыр, тағы бірі — жерасты бар терасса не тұрақ салып жатыр. Мұның бәрі ауыр техниканың қатысуымен жүргізілетін кең ауқымды жер жұмыстары, және, өкінішке қарай, жиі геотехникалық бақылаусыз.

Дәл осы жерде басты қауіп басталады.
Кез келген топырақты қазу — тығыздықты өзгертеді, жаңа қысым нүктелерін тудырады және топырақ қабаттарының табиғи тепе-теңдігін бұзады. Бұл тек құрылыс жүріп жатқан жер үшін ғана емес, көршілес үйлер үшін де тікелей қауіп. Әсіресе, әлсіз немесе күрделі топырақта салынған үйлер үшін.

Не болуы мүмкін?

Өкінішке орай, көп нәрсе. Ең жиі кездесетін зардаптар:

• Қабырға мен іргетаста жарықтар пайда болуы — топырақтың шөгуінен немесе жылжуы салдарынан.
• Терезе мен есік ойықтарының деформациясы — ғимарат геометриясының бұзылуынан.
• Жерасты бөлмелерінде ылғал мен судың пайда болуы — бұрын болмаған жерге су кіруі.
• Аулада немесе тротуарда шұңқырлардың пайда болуы — су бұру жүйесі немесе құм жастық бұзылған жағдайда.
• Инженерлік желілердің үзілуі — құбырлар, кабельдер, дренаж арналары.

Бірақ ең жағымсызы — белгісіздік. Сен бұл процесті бақылай алмайсың, көршілер қандай жоба бойынша жұмыс істеп жатқанын білмейсің, кәсіби сараптама жасалған ба, әлде "арзан жұмысшы жалдаған ба" — түсініксіз. Ал сенің үйің сол кезде жарық түсіріп, шөгіп, «дабыл қағуда».

Қорқыныш — бұл жай паранойя емес

Егер сен уайымдай бастасаң — бұл қалыпты жағдай. Басында бұл тек шу сияқты көрінеді. Кейін — «көктемгі топырақ қозғалысы» деп ойлайсың. Ал соңында — ұйықтайтын бөлмедегі бір жарық күннен-күнге үлкейіп жатқанын байқайсың. Бұл паника ма? Жоқ. Бұл — ақылға қонымды реакция.

Үйдің бұзылуынан қорқу — ойдан шығарылған нәрсе емес. Бұл — шынайы және орынды қорқыныш. Онымен күресу емес, әрекет ету керек. Ең бастысы — үндемей отырма.

Не істеуге болады (және керек)?

1. Үйіңе өзіңе қарағандай қара
Адам тұмауды алғашқы жөтелден сезеді. Үй де белгі береді: сықырлау, плитка арасындағы жарық, жабылмайтын есік — бұлар ұсақ-түйек емес, симптом. Ерте анықталған белгі — үлкен мәселенің алдын алуға мүмкіндік.

2. Бәрін құжаттап отыр
Егер көршілердің жер жұмыстары сенің үйіңе зиян тигізуі мүмкін деп ойласаң — үйіңнің қазіргі күйін суретке және видеоға түсіріп ал. Бұл кейін сот істерінде қажет болуы мүмкін. Даталар, өзгерістер, естіген дыбыстар — бәрін жазып ал. Бұл — дәлелдер қоры.

3. Маманға жүгін
Екінші жарықты күтпе. Немесе үшіншісін. Қазіргі технологиялар іргетас пен конструкцияны бұзбай тексеруге, топырақ жылжуын, кернеулерді анықтауға және көзге көрінбейтін өзгерістерді тіркеуге мүмкіндік береді.

Алдын алу — жөндеуден арзан

Егер көршілердің жақында құрылыс бастайтынын енді естісең — уақытты жоғалтпа. Топырақты тұрақтандыру және іргетасты қорғау әдістері бар — оларды құрылыс басталмай тұрып жасауға болады. Бұл — кейін қисайған қабырғаны түзетуден немесе шөгіп кеткен қосалқы ғимаратты көтеруден әлдеқайда арзан.

Ал егер кеш болса?

Қорықпа. Тіпті үй шөгіп, қабырғада жарық пайда болса да — бұл үкім емес. Қазіргі заманғы полимерлік инъекция әдістері мыналарға мүмкіндік береді:

• Шөккен іргетас пен еденді көтеруге.
• Топырақтағы бос кеңістікті толтыруға.
• Үйдің негізін нығайтуға.
• Конструкцияның әрі қарайғы қозғалысын тоқтатуға.

Осының бәрі — қазусыз, бөлшектеусіз, екі ай бойы құрылысшыларсыз. Технологиялар расында да алға басты — және сен оны қолдануға толық құқылысың.

Үй — жай ғана құрылыс емес. Бұл — жайлылық, естелік және қуат аймағы.
Бөгде құрылыс сенің кеңістігіңді бұзбасын. Егер қасыңда жер жұмыстары басталса — қайтымсыз салдарды күтпе. Сарапшыларға жүгін, диагностика жасат, конструкцияны тұрақтандыр.

Себебі алдын алу — ауыртпалықтан арзан. Ал сенің үйің — дәл өзің сияқты қамқорлыққа лайық.